Zelf gemberbier maken
Het maken van gemberbier kan op verschillende manieren, variërend van een eenvoudig frisdrankachtig brouwsel tot een traditioneel gefermenteerde drank met probiotische eigenschappen en natuurlijke bubbels. Gezien je interesse in kefir, gaan we uit van de traditionele, gefermenteerde methode met behulp van een startercultuur. De meest voorkomende starter hiervoor is een gemberstarter (ook wel “ginger bug” genoemd) of een ginger beer plant (GBP).
Hier is een recept voor het maken van gefermenteerd gemberbier met een gemberstarter. Eerst moet je de gemberstarter maken.
Deel 1: Een gemberstarter maken (ginger bug)
Dit is een levende cultuur van wilde gisten en bacteriën die van nature aanwezig zijn op gember en suiker. Het duurt ongeveer 5-7 dagen om een actieve starter te maken.
Benodigdheden:
- Een schone glazen pot (ongeveer 500 ml)
- Ademende afdekking (kaasdoek, stoffen doek) en elastiekje
- Ongeveer 50 gram verse gember (biologisch is het beste, niet schillen of enkel licht schrapen)
- Ongeveer 50 gram suiker (biologische rietsuiker of gewone kristalsuiker)
- Niet-gechloreerd water (gefilterd water of flessenwater)
Stappen:
- Dag 1: rasp of snijd een eetlepel gember fijn. Doe dit samen met een eetlepel suiker in de schone pot. Voeg ongeveer 250 ml niet-gechloreerd water toe en roer goed om de suiker op te lossen. Dek af met de doek en zet vast met een elastiekje. Zet op kamertemperatuur, buiten direct zonlicht.
- Dag 2-7: Voeg dagelijks nog een eetlepel fijngesneden gember en een eetlepel suiker toe. Roer even door. Je zult na een paar dagen activiteit zien: kleine belletjes die opstijgen, het water wordt licht troebel en kan een gistachtige geur krijgen.
- Actieve starter: Je gemberstarter is actief wanneer deze consistent bubbelt, vooral nadat je hebt geroerd of verse suiker en gember hebt toegevoegd. Dit duurt meestal 5-7 dagen, soms langer afhankelijk van de temperatuur.
Onderhoud van de gemberstarter: Zodra je gemberstarter actief is en je gemberbier gaat maken, heb je de starter nodig. De overgebleven starter voed je na gebruik weer met gember en suiker om hem levend en actief te houden voor toekomstige batches gemberbier. Je kunt hem op kamertemperatuur bewaren en dagelijks/om de paar dagen voeden, of in de koelkast bewaren en wekelijks voeden (hij wordt dan wel minder actief en heeft wat tijd op kamertemperatuur nodig om weer op gang te komen).
Deel 2: Gefermenteerd gemberbier maken
Zodra je een actieve gemberstarter hebt, kun je gemberbier gaan brouwen.
Benodigdheden:
- 1 liter niet-gechloreerd water
- Ongeveer 100-200 gram verse gember (meer voor pittiger bier, schillen of licht schrapen)
- Ongeveer 50-150 gram suiker (naar smaak, afhankelijk van hoe zoet je het wilt)
- 1/4 tot 1/2 kop van je actieve gemberstarter (de vloeistof met wat gember) OF een Ginger Beer Plant (GBP)
- Optioneel: sap van 1-2 citroenen of limoenen, specerijen (kruidnagel, kaneel)
- Een grote glazen pot (minimaal 1,5 liter)
- Ademende afdekking (kaasdoek, stoffen doek) en elastiekje voor de eerste fermentatie
- Niet-metalen zeef
- Treksterke flessen met beugeldop of plastic frisdrankflessen voor de tweede fermentatie (BELANGRIJK vanwege drukopbouw!)
Stappen:
- Bereid de gemberbasis: in een pan, breng 1 liter niet-gechloreerd water aan de kook met de gember en de suiker. Laat 10-20 minuten zachtjes sudderen om een sterke gembersmaak te verkrijgen en de suiker op te lossen. Voeg eventueel specerijen toe tijdens het sudderen.
- Afkoelen: haal de pan van het vuur en laat het gembermengsel volledig afkoelen tot kamertemperatuur. Dit is cruciaal, want te warme vloeistof doodt de culturen in je gemberstarter. Zeef eventueel de gemberstukjes en specerijen er nu uit als je een helderder gemberbier wilt.
- Eerste fermentatie (F1): giet het afgekoelde gembermengsel in de grote glazen pot. Voeg het citroen- of limoensap toe (indien gebruikt). Voeg nu 1/4 tot 1/2 kop van je actieve gemberstarter toe. Dek de pot af met de ademende doek en zet vast met een elastiekje.
- Fermenteren op kamertemperatuur: Laat de pot 24 tot 48 uur fermenteren op kamertemperatuur, buiten direct zonlicht. Je zult activiteit zien: belletjes die naar de oppervlakte komen en eventueel een lichte schuimkraag. De smaak zal minder zoet en complexer worden.
- Zeef de vloeistof: Plaats de niet-metalen zeef boven een kom. Giet de gefermenteerde gemberbiervloeistof door de zeef om eventuele resterende gemberdeeltjes en sedimenten te verwijderen. Als je een Ginger Beer Plant (GBP) hebt gebruikt, vang deze dan op in de zeef en zet apart om weer te voeden voor een volgende batch.
- Tweede Fermentatie (F2 – Carbonatie): Giet de gezeefde gemberbiervloeistof in treksterke flessen (bijvoorbeeld flessen met beugeldop of schone plastic frisdrankflessen). Vul de flessen niet helemaal tot de rand; laat ongeveer 2-3 cm ruimte over. Sluit de flessen goed af.
- Bubbels Ontwikkelen: Laat de afgesloten flessen 1 tot 3 dagen op kamertemperatuur staan om natuurlijke carbonatie te ontwikkelen. De suikers in de vloeistof worden omgezet in koolzuurgas (en een zeer kleine hoeveelheid alcohol), wat de bubbels creëert.
- ‘Burpen’ (BELANGRIJK!): Controleer dagelijks de druk in de flessen, vooral bij warm weer. Open de dop voorzichtig even om overtollig gas te laten ontsnappen (“burpen”). Dit voorkomt overmatige drukopbouw die flessen kan doen barsten. Plastic flessen zijn hier veiliger omdat je kunt voelen hoe hard ze worden door de druk.
- Koelen: Zodra de gewenste hoeveelheid bubbels is bereikt (de flessen voelen hard aan bij gebruik van plastic flessen, of bij voorzichtig openen is er een duidelijke ‘psst’), zet je de flessen in de koelkast. De kou stopt de fermentatie en het opbouwen van druk.
- Genieten: Serveer het gemberbier gekoeld.
Tips en Aandachtspunten:
- Hygiëne: Werk altijd met schone materialen om ongewenste schimmels of bacteriën te voorkomen.
- Temperatuur: een constante kamertemperatuur (tussen 20-25°C) is ideaal voor zowel de gemberstarter als de eerste fermentatie.
- Suiker: gebruik suiker die de culturen kunnen fermenteren. Geraffineerde suiker werkt goed, maar ongeraffineerde suikers kunnen extra mineralen leveren. Vermijd kunstmatige zoetstoffen.
- Niet-gechloreerd water: chloor kan de culturen doden of verzwakken.
- Flessenkeuze: gebruik altijd flessen die bestand zijn tegen druk bij de tweede fermentatie. Speciale beugelflessen voor koolzuurhoudende dranken of schone plastic frisdrankflessen zijn veiligere opties dan gewone glazen flessen of weckpotten met glazen deksels die kunnen breken.
- Risico op overdruk: wees je bewust van het risico op flesexplosies tijdens de tweede fermentatie als je niet regelmatig ‘burpt’ of te lang fermenteert bij warme temperaturen.
- Gemberstarter Voeden: Vergeet niet je gemberstarter (of GBP) na gebruik direct weer te voeden met verse gember en suiker om deze vitaal te houden.
Het maken van gefermenteerd gemberbier met een gemberstarter is een leuk proces dat, net als kefir, een beetje oefening en observatie vereist. Het resultaat is een heerlijke, natuurlijk bruisende drank!
